Konferencja PSK OSTRÓDA 2013

Sponsorami konferencji były następujące firmy (w kolejności alfabetycznej): Graco, International Protective Coatings, Jotun, Malchem, Nova-Kor, PPG Coatings Poland, Sika, SPZP Corrpol, Teknos, Zingametall Poland oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Patronat na konferencją objęli: Polska Izba Konstrukcji Stalowych, Polskie Towarzystwo Cynkownicze, Związek Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej, Ogólnopolska Izba Gospodarcza Drogownictwa i Jednostka Certyfikująca Urzędu Dozoru Technicznego a patronat medialny czasopisma „Mosty” i „Ochrona przed Korozją”. Materiały konferencyjne, w postaci płyty CD, wydała, jak co roku, firma Teknos.

Do tradycji konferencji należy coroczne przyznawanie Odznaki Wielkiego Korozjonisty. W tym roku otrzymał ją Michał Jaczewski.

Konferencję rozpoczęła sesja plenarna, w której znalazły się trzy referaty. Andrzej Królikowski (Politechnika Warszawska) w swoim referacie „Korozja w wielkim mieście – korozja atmosferyczna obiektów infrastruktury miejskiej” omówił zmiany stężeń podstawowych czynników korozyjnych w atmosferze miejskiej w Polsce w ostatnim dwudziestoleciu i ich wpływ na korozję stali, stali ocynkowanej, stali pokrytej powłokami lakierowymi i żelbetu. Stężenia zanieczyszczeń powietrza, decydujące o korozji atmosferycznej metali, mają na obszarze Polski tendencję malejącą, ale i tak są bardzo wysokie w porównaniu z większością krajów Europy Zachodniej. Zróżnicowanie rodzaju i stężenia czynników korozyjnych w zależności od regionu Polski może prowadzić do lokalnego zróżnicowania szybkości korozji atmosferycznej materiałów konstrukcyjnych. Autor podkreślił konieczność tworzenia i okresowego aktualizowania map korozyjnych, które powinny być uwzględniane przy projektowaniu zabezpieczeń przeciwkorozyjnych oraz opracowanie i weryfikowanie na bieżąco prognoz zmian korozyjności atmosfery.

Drugi referat „Korozja i zabezpieczenia przeciwkorozyjne podziemnej infrastruktury miejskiej – przegląd problemów” wygłosił Wojciech Sokólski (SPZP Corrpol). Omówił w nim zjawiska korozyjne, które obok uszkodzeń mechanicznych są jedną z głównych przyczyn awarii infrastruktury podziemnej (gazociągów, ciepłociągów, wodociągów), wśród których  szczególne zagrożenie stanowią prądy błądzące upływające z elektrycznej trakcji tramwajowej i kolejowej. Przedstawił także metody zabezpieczeń przeciwkorozyjnych, takie jak: drenaże elektryczne, separacja galwaniczne i wspólna ochrona katodowa. Autor podkreślił, że możliwe jest opanowanie przejawiających się ustawicznymi awariami problemów korozyjnych podziemnej infrastruktury w miastach z wykorzystaniem współczesnej wiedzy technicznej oraz doświadczenia coraz liczniejszej kadry specjalistów w zakresie ochrony katodowej.

 Sesję plenarną zakończył referat  Anny Gerymskiej (UDT) „Certyfikacja personelu ochrony katodowej”. Autorka omówiła poszczególne etapy wdrożenia w Jednostce Certyfikującej UDT-CERT procedury certyfikowania osób zgodnie z PN-EN 15257:2008 Ochrona Katodowa – Poziomy kompetencji i certyfikacja personelu ochrony katodowej. Zatwierdzony program certyfikacji zostanie opublikowany na www.udt.gov.pl.

 W następnym dniu konferencji odbyły się dwie równoległe sesje. W sesji „Gwarancje na prace antykorozyjne” wygłoszono cztery referaty obejmujące zagadnienia umów gwarancyjnych z punktu widzenia dostawcy farb, wykonawcy prac antykorozyjnych i inwestora. Andrzej Głębowicz (International Paint) w referacie „Gwarancje na zabezpieczenia antykorozyjne konstrukcji przemysłowych. Aspekty formalno-prawne, specyfika umów gwarancyjnych i inspekcje” przedstawił podstawowe uwarunkowania prawne i umiejscowienie umów gwarancyjnych na prace antykorozyjne oraz ogólny kształt i wymagania umów gwarancyjnych w antykorozji. Prawo unijne, ani też krajowe, nie reguluje w żaden sposób odpowiedzialności wykonawcy prac antykorozyjnych z tytułu gwarancji/rękojmi. Dlatego też strony zawierające umowy na wykonanie zabezpieczeń antykorozyjnych są zmuszone interpretować – bardziej niż stosować – istniejące prawodawstwo dotyczące gwarancji, „dopasowując” zapisy gwarancyjne do ogólnych podstaw prawnych, a ustalanie treści i formy umów gwarancyjnych jest wynikiem wieloletniej praktyki w kontaktach inwestor – wykonawca. Podobnych zagadnień dotyczył referat Leszka Augustynka (International Paint) „Kontrakt gwarancyjny – mediana propozycji. Kodeks cywilny a kontrakty gwarancyjne dostawców farb antykorozyjnych”.

Ewa Mazurek (Polwar) w referacie „Gwarancja na zabezpieczenie antykorozyjne w oczach świadomego wykonawcy” podkreśliła, że wykonawca już na etapie ofertowania powinien rozpoznać wiele czynników mających wpływ na przyszłą odpowiedzialność za zaoferowane prace. W dobrze przygotowanej ofercie powinna znaleźć się informacja o założeniach gwarancyjnych, co jest szczególnie ważne, jeśli np. w projekcie błędnie wytypowano systemy powłokowe, nie spełniające wymagań pod względem oczekiwanej trwałości. Świadomy oferent powinien w ofercie zasygnalizować niedopasowanie systemu do oczekiwań gwarancyjnych i zaproponować trwalsze zabezpieczenie antykorozyjne.

Referat „Odbiór obiektów mostowych po zakończeniu robót oraz w czasie trwania gwarancji” autorstwa Roberta Chrzanowskiego i Agnieszki Kuleszy (Zarząd Dróg Miejskich, Warszawa) obejmuje zakres czynności dokonywanych przez członków komisji w trakcie odbioru końcowego (po zakończeniu realizacji inwestycji), ostatecznego (po upływie okresu gwarancji), a także przeglądów w okresie gwarancji. Autorzy  omówili prawa zamawiającego i odpowiedzialność wykonawcy wynikające z tytułu zabezpieczenia należytego wykonania umowy oraz sposobu postępowania w przypadku stwierdzenia wad podczas odbioru końcowego lub ich ujawnienia w okresie gwarancyjnym. Pokazali również typowe wady wynikające z nieprawidłowego wykonania prac antykorozyjnych mające wpływ na trwałość zabezpieczenia, ujawnione w czasie trwania gwarancji.

Po referatach tej sesji dyskutowano m.in. nad jakością prac antykorozyjnych w świetle Prawa Zamówień Publicznych. Podkreślono dużą rolę inwestora na etapie formułowania warunków kontraktu oraz inspektora nadzoru ze strony inwestora na etapie wykonawstwa w przeciwdziałaniu zaniżania kosztów zabezpieczenia. Poruszono również sprawę opracowania dokumentu regulującego odpowiedzialność za wystąpienie wad  w okresie gwarancyjnym w łańcuchu: projektant – inwestor – dostawca farb – wykonawca – inspektor nadzoru inwestora.               

 W sesji „Ochrona elektrochemiczna” wygłoszono referaty dotyczące: specyficznej ochrony przed prądami błądzącymi gazociągu pokrytego powłokami izolacyjnymi o dużej szczelności, łączącego budowany nad zatoką Pucką kawernowy podziemny magazyn gazu z krajowym systemem przesyłowym (Marek Fiedorowicz, Michał Jagiełło, Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM); ochrony katodowej zbiorników podziemnych na stacjach paliwowych w oparciu o 10 letnie wyniki pomiarów serwisowych instalacji ochrony katodowej zbiorników LPG na 8 stacjach paliwowych, na których stwierdzono niesprawne działanie ochrony w pierwszych latach ich eksploatacji (Jan Szukalski, Jezmar Jankowski, Wojciech Sokólski, SPZP Corrpol); przepięć elektroenergetycznych jako głównych źródeł awaryjności systemu ochrony katodowej – na podstawie doświadczeń eksploatacyjnych przedstawiono analizę statystyczną zaistniałych zdarzeń eksploatacyjnych, mających wpływ na zachowanie ciągłości pracy tych systemów, w podziale na źródła ich powstawania (Mazowiecka Spółka Gazownictwa), Błażej Nowakowski (Atrem); metody korelacyjnej badana prądów błądzących, która do tej pory, pomimo bardzo szerokiego i długiego okresu stosowania, nie jest techniką znormalizowaną (Wojciech Sokólski, SPZP Corrpol); wpływu konduktancji systemu szynowej trakcji elektrycznej prądu stałego na podziemne konstrukcje metalowe (Józef Dąbrowski, Instytut Elektrotechniki). Na zakończenie tej sesji odbyło się posiedzenie Polskiego komitetu Elektrochemicznej Ochrony przed Korozją SEP.

Kolejna sesja dotyczyła zagadnień badawczych. Łukasz Augustyński (Instytut Badawczy Dróg i Mostów) omówił nową metodę oceny grubości powłok na konstrukcjach (PGP – pomiarowa grubość powłoki) pozwalającą na uzyskanie dyskretnej wartości reprezentującej całą serię wyników pomiarów grubości, która dzięki obróbce statystycznej jest miarodajnym parametrem oraz podał przykłady zastosowania tej metody w praktyce.

W referacie Małgorzaty Zubielewicz (Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników) i Agnieszki Królikowskiej (IBDM) „Czego można się dowiedzieć o materiałach antykorozyjnych, używając nowoczesnych metod badawczych” omówiono zastosowanie do badania powłok takich metod jak: skaningowa mikroskopia elektronowa (SEM) sprzężona ze spektrometrem z dyspersją rentgenowską (EDS), mikroskopia sił atomowych (AFM), mikroskopia optyczna,  spektroskopia w podczerwieni (FTIR),  elektrochemiczna spektroskopia impedancyjna (EIS) i skanowanie elektrodą wibracyjną (SVET). Metody te umożliwiają prognozowanie trwałości powłok na podstawie znajomości ich struktury oraz stwierdzanie przyczyn uszkodzeń korozyjnych i są przydatne nie tylko w pracach badawczych, ale również w ekspertyzach.

W referacie „Monitoring korozji atmosferycznej w Polsce” autorzy (Joanna Kobus, Lech Kwiatkowski, Instytut Mechaniki Precyzyjnej) przedstawili przykłady zastosowania wyników oceny szybkości korozji materiałów do prognozowania i obrazowania korozyjności atmosfery na wybranych obszarach kraju. Modelowanie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń atmosfery umożliwia ocenę rocznych ubytków korozyjnych i kategorii korozyjności atmosfery nie tylko na dużych obszarach np. gmin lub powiatów, ale również wokół źródeł emisji, np. elektrociepłowni lub ulic i dróg, co pozwala na uszczegółowienie map szybkości korozji.

W kolejnym referacie „Różnorodność powłok cynkowych ogniowych i konsekwencje tego zjawiska” (Agnieszka Królikowska, IBDIM, Małgorzata Zubelewicz, IMPIB) omówiono wpływ różnic powłok cynkowych pod względem składu, struktury i aktywności powierzchniowej – wynikających z rodzaju cynkowanej stali, rodzaju kąpieli cynkowniczej i parametrów cynkowania – na właściwości powłok. Różnorodność powłok cynkowych wpływa m.in. na ich odporność mechaniczną i korozyjną oraz na trwałość systemu duplex, w związku z czym celowe byłoby opracowanie nowej normy uwzględniającej te różnice, ponieważ podstawowa norma PN EN ISO 1461:2011 Powłoki cynkowe nanoszone na wyroby stalowe i żeliwne metodą zanurzeniową – Wymagania i metody badań nie obejmuje tego typu zróżnicowań.

Powłok cynkowych zanurzeniowych dotyczył również ostatni referat tej sesji, „Naprawa powłok cynkowych ogniowych na przykładzie bramownic”, wygłoszony przez Rajmunda Sulika (Zingametall Poland). Autor pokazał przykłady typowych wad powłok cynkowych (pęcherzenie, odwarstwianie i łuszczenie, pękanie, odpryski) i uszkodzeń po montażu (cięcie, wiercenie otworów, spawanie) oraz omówił możliwości ich naprawy i pogrubiania dostępnymi w kraju preparatami i farbami.       

W sesji dotyczącej ochrony konstrukcji betonowych znalazły się dwa referaty. Michał Wójtowicz (Instytut Techniki Budowlanej) wygłosił referat „Ochrona materiałowo-strukturalna najbardziej skutecznym sposobem zapewnienia trwałości konstrukcji z betonu”, w którym omówił zasady projektowania i wykonywania mieszanek betonowych spełniających wymagania ochrony w danym środowisku oraz podkreślił znaczenie trwałości betonu dla bezpieczeństwa konstrukcji i wysokości nakładów na utrzymanie obiektów. Teresa Możaryn (ITB) w referacie „Zabezpieczenie konstrukcji betonowych przed korozją w świetle wymagań normy PN-EN 1504-2 i dokumentów ITB” omówiła wymagania dotyczące wyrobów i systemów stosowanych do malowania, impregnacji i izolacji chemoodpornej powierzchni betonu.  Właściwości tych wyrobów i systemów, potwierdzone deklaracją zgodności lub certyfikatem zgodności z normą lub z Aprobatą Techniczną, są podstawowymi parametrami, w oparciu o które dokonuje się doboru rodzajów metod ochrony dla danego zastosowania.

Ostatnia sesja poświęcona była zagadnieniom bezpieczeństwa w pracach antykorozyjnych. Andrzej Brandt (Agencja Anticorr) przedstawił zagrożenia występujące przy wykonywaniu prac malarskich oraz zasady i metody zapewnienia bezpieczeństwa w wytwórniach konstrukcji stalowych, a Michał Jaczewski (Tikkurila Polska) dokonał przeglądu aktów prawnych dotyczących bezpieczeństwa pracy i ochrony środowiska oraz podał przykłady rażącego naruszania zasad bezpieczeństwa.

Wybrane referaty będą publikowane w czasopiśmie „Ochrona przed Korozją”.

W trakcie konferencji odbyły się również prezentacje firm Graco (Mariusz Życki) i MasterService (Jacek Jakubiec) oraz sesja posterowa, na której Wiesław Pieniążek (Aniticor PPH) przedstawił  właściwości systemu naprawczego AnticorRay.   

Od 2008 r. PSK przyznaje nagrody za najlepsze prace inżynierskie, magisterskie i doktorskie z dziedziny korozji i ochrony przed korozją. Z roku na rok konkurs cieszy się coraz większą popularnością, o czym świadczy rosnąca liczba nadsyłanych prac.  W tym roku nagrody otrzymali:

–  w kategorii prac inżynierskich: Kinga Sikor (Wyższa Szkoła Inżynierii Dentystycznej i Nauk Humanistycznych im. Prof. Meissnera w Ustroniu) za pracę „Wpływ pH i obecności jonów chlorkowych w środowisku korozyjnym na przebieg potencjokinetycznych krzywych polaryzacji stopu chromo-kobaltowego i stali kwasoodpornej” wykonaną pod kierunkiem prof. Henryka Bali,

– w kategorii prac magisterskich: Andrzej Dejneka (Politechnika Lubelska, Wydział Budownictwa i Architektury) za pracę „Ochrona mostów stalowych przed korozją” wykonaną pod kierunkiem dr hab. inż. Marka Łagody,

–  w kategorii prac doktorskich: Iwona Masternak (Politechnika Częstochowska, Wydział Inżynierii Procesowej, Materiałowej i Fizyki Stosowanej, Katedra Chemii) za pracę „Efektywność pochłaniania wodoru i zachowanie korozyjne materiału elektrodowego LaNi₄(Zn,Bi) wykonaną pod kierunkiem prof. Henryka Bali.

Wręczono również nagrodę ubiegłorocznej laureatce konkursu w kategorii prac inżynierskich Ewie Knapik (Politechnika Krakowska) za pracę „Właściwości antykorozyjne i adsorpcyjne dodatku do olejów smarowych 1,3,4-tiadiazolo-2,5-ditiolu badane metodami elektrochemicznymi” wykonaną pod kierunkiem dr inż. Stefana Kurka.

W konkursie organizowanym przez „Ochronę przed Korozją” roczną prenumeratę czasopisma otrzymał Robert Chrzanowski.

Podczas obrad „Okrągłego stołu” ustalono tematykę przyszłorocznej konferencji, którą na wniosek Łukasza Augustyńskiego postanowiono poszerzyć o problemy korozyjne i zabezpieczenia przeciwkorozyjne w różnych dziedzinach gospodarki, m.in.: w przemyśle chemicznym, petrochemicznym i rafineryjnym, w energetyce i okrętownictwie, a także o zagadnienia dotyczące korozji materiałów, elektrochemii stosowanej, obróbki powierzchni, zabezpieczania fasad (w tym aluminiowych). Uczestnicy obrad zaproponowali utworzenie  w ramach PSK sekcji producentów i dostawców farb ciekłych oraz opracowanie zaleceń dotyczących bezpieczeństwa prac antykorozyjnych i informacji o obowiązujących i dobrowolnych dokumentach, których mogą wymagać inwestorzy.

Konferencję zakończyło Walne Zebranie PSK.

Małgorzata Zubielewicz